Alekhine ve Fransa'daki Şato

Genna Sosonko'nu makalelerinden oluşan derlemesi "The Essential Sosonko", hayatımda en okuduğum en heyecan verici eser olabilir. Ana olarak oyunlarından tanımaya çalıştığımız figürlerin her birinin ilginç yaşam öyküleri, okurlarda "satrancı bir zamanlar ne kadar derin kimseler oynuyormuş" düşüncesini uyandırıyor. Satranca adanmışlığıyla iz bırakan 4. Dünya Şampiyonu Alexander Alekhine'in 'Paris Yılları' da bu enteresan hikâyelerden biri...

 

Mannheim 1914, I. Dünya Savaşı, Ekim Devrimi ve Capablanca'yla yapılan ünvan maçı derken, Alekhine sonraki yıllarda patlak verecek II. Dünya Savaşı öncesinde aradığı huzuru Paris'te bulur. Aslında Ossip Bernstein ve Eugene Znosko-Borovsky gibi önde gelen satranççılar gibi, Alekhine de Fransa'yı yeni vatanı olarak çoktan belirlemiştir. Fransız vatandaşlığı başvurusu, okyanusun öteki tarafındaki Ünvan Maçı'nın sonlarında kabul edilince, Alekhine şu unutulmaz sözleri dillendirir: "Bir Kübalı'yla bir Rus arasındaki Dünya Şampiyonluğu Maçı, bir Fransız'ın zaferiyle noktalandı!". Paris'e döner dönmez Şampiyon'un onuruna birçok resepsiyon ve ziyafet düzenlenir. Fransa'da yaşayan Rus entelijansiyasıyla daha yakın temas kurabilmek için, tıpkı Bernstein gibi, Mason locasına dahil olur...
 

1934 yılında eşine Nadine'den boşanan Alekhine, varlıklı Amerikalı Grace Wishar ile evlenir. 42 yaşındaki Dünya Şampiyonu'nun dördüncü eşinin kendisinden 16 yaş büyük olması sebebiyle satranç çevrelerinde 'Alekhine Philidor'un dul eşiyle evlenmiş' esprisi dolaşır. Fakat Seylan'da çok geniş çay bahçelerine sahip Wishar'ın ekonomik imkânları, Alekhine'in hayat gailelerinden soyutlanıp tamamen satranca odaklanmasına fırsat verir. Wishar Normandiya'da günümüzde hâlâ ayakta olan bir şato satın alır ve II. Dünya Savaşı çıkana dek Alekhine çifti burada yaşar.
 

Sosonko'nun makalesinin dipnotunda şu bilgilere yer verilmiştir:

"Dieppe'e yakın küçük kasaba St.-Aubin-le-Cauf'ta Château Châtellenie hâlâ duruyor. 1999 yazında Rouen'deyken, 45 dakikalık araba yolculuğuyla oraya vardım. Şatoda şimdi beş odadan oluşan bir otel yer almakta. Her odaya bir satranç taşının ismi verilmiş: şah, vezir, kale ve at. En iyi oda ise Alekhine ismiyle adlandırılmış. Aşağı katında bulunan iki büyük salonunda resepsiyonlar düzenlenen şato oldukça görkemli. Etrafında ise nehrin kıyısında, çakıl taşlarıyla örülü güzel bir park yer almakta."
 

Otelin websitesinde de şatonun tarihçesi yer almakta ve Alekhine ismi hiç şüphesiz burada da geçiyor.

"...St.-Aubin şatosu Fransız-Rus şampiyonun son ikametgâhıydı. Savaş yıllarında şato Alman ordusunun bir üssü olup daha sonra bir hastaneye dönüştürüldü. Alman ordusu tarafından inşa edilen nizamiye, malikânenin girişinde yer alıyor. Alekhine'in 1946 yılındaki ölümü sonrasında, eşi malikâneyi harap bir biçimde şimdiki sahiplerine bırakmıştır. O günden bu yana, mimari yapının canlandırılmasına çaba gösterilmektedir."

Kaynaklar:
- La Châtellenie Websitesi
- The Essential Sosonko, The Paris Years (Genna Sosonko)
- Alexander Alekhine (Selim Çıtak)