'Sekundant'
Sekundant - Boris Vainstein:
Adaylar Turnuvası - Budapeşte 1950
"...Turnuvanın ilk yarısı sona erdiğinde, (9 turda) 3 galibiyet ve 2 mağlubiyet ile yalnızca 5 puanı bulunan Bronstein sekundantına soruyordu: "Birinci olabilmek için kaç puana ihtiyacım var?"
Sekundant kendisine herhangi bir yanıt vermeden eline aldığı kağıda bir şeyler karalayıp onu bir zarfın içine koydu ve 'tanıkların önünde' turnuvanın sonunda açması için Zubarev'e verdi.
Fakat Bronstein ısrarcıydı: "Yine de, kaç puana ihtiyacım var, nasıl oynamalıyım?"
"Her oyunu gerektiği şekilde oyna, puanlar gelmesi gerektiği gibi edinilecektir."
Turnuvanın sona erdiği 19 Mayıs 1950 akşamında Zubarev zarfı açtı ve şu notları okudu: 'Tek başına birincilik için 12,5; (Smyslov'a kaybetmemen ve son turda Keres'e karşı kazanman şartıyla) paylaşmalı birincilik için 12 puan.'
Bronstein sekundantının belirttiği şartlardan bihaber olmasına karşın, gerekleri yerine getirir ve Boleslavsky'yle birlikte birinciliği paylaşır. Bu yolda, ikinci bölümdeki 9 oyunda tam 7 puan almıştır...
---
Bir keresinde Najdorf odamıza geldi ve Bronstein'i bulamayınca, sekundantıyla yıldırım oynamaya koyuldu. Bronstein odaya döndüğünde ise kendisine şu sözleri yöneltir: "Böyle bir sekundantın sana nasıl yardımcı olabileceğini anlayamıyorum. Sürekli taş uyuyor! Rakiplerinin sekundantları Tolush, Simagin ve Averbakh iken seninki bir usta bile değil..."
"Diğer tüm sekundantlar" diye söze başlar Bronstein... "Kalplerinin derinliklerinde sorumlu oldukları büyükustalardan daha iyi oynadıklarını düşünür ve kendilerinin Adaylar Turnuvası'nda niçin oynamadıklarına pişman olurlar. Bu düşüncede olmayan tek sekundant benim yardımcım."
Najdorf bir hayli şaşırır: "Benim Bolbochan'ım da benden iyi oynadığını düşünüyor!"
---
Sovyetler Birliği'nin Macaristan'daki elçisi turnuvayı birkaç defa ziyaret eder. Kendisi de zayıf sekundantın rolünü tam olarak anlayamaz: "Eğer satrancı Bronstein'den daha iyi anlıyorsanız, turnuvada onun yerine sizin oynamanız gerekmez mi? Daha da ileri götüreyim, ona ne katkınız olabilir?"
Sekundant elçiye cep satrancını çıkararak bir konum gösterir: "Ajurne olan Najdorf-Bronstein oyunundaki son pozisyon bu."
"İyi de gösterdiğiniz konumda Beyaz terk etmek üzere iken, demonstrasyon tahtasındaki konum çok farklı?"
"Evet şu an için öyle, ancak Najdorf en iyi hamleleri oynadığı takdirde gösterdiğim pozisyona ulaşılacak. Tanrı bilir ki, pratikte kuvvetli bir oyuncu olamadığımın farkındayım. Fakat sanırım analiz ve açılışlar konusunda bir şeylerden anlarım ve Bronstein de bunu biliyor. Gece boyunca yapılan analizler farklı bir iştir. İzleyiciler yoktur, sizi acele ettirecek durumlar söz konusu değildir, saat işlemez ve dolayısıyla da sakinsinizdir. Tüm olasılıkları gözden geçirip, mantıklı bir 'varyant ağacı' çizebilir ve bunlar arasında en iyi seçeneği tespit edebilirsiniz."
"Peki, Bronstein bu sırada ne yapar?"
"Uyur. Kendisinin turnuvadaki temel görevi geceleri uyumak, gündüzleri yürüyüş yapmak ve öğleden sonra tahtada kazanç konumlar elde etmektir. Benim görevim ise elde edilen kazanç konumların nasıl sonuca erdirilebileceğini bulabilmek. Gerçi bana pek bir iş de düşmedi, çünkü Bronstein neredeyse tüm oyunlarını ajurne olmadan kazandı. Turnuvada yalnızca üç oyunu incelemek durumunda kaldım: Smyslov, Szabo ve gördüğünüz Najdorf ile olan oyunlar."
"Peki, hiç hata yapmıyor musunuz?"
"Elbette yapıyorum. Gece yarım saat analiz sonucunda vardığım bir noktayı Bronstein sabah otuz saniyede düzeltiyor. Sonuçta kendisi bir şampiyon. Ama bir varyantı bulmak başka, onu düzeltmek başka."
Beyaz oyunun 82. hamlesinde terk ettiğinde tahtada var olan pozisyon, cep satrancında gösterilmekte olana konumdu. Turnuvanın sonunda 'En İyi Sekundant' özel ödülünü bana verdiler; sanırım bu kararda elçinin etkisi olmuştu. Bana göre bu ödülü Boleslavsky'nin sekundantı A. Sokolsky daha fazla hak etmişti. Kendisi de en az Bronstein'in sekundantı kadar büyükustasına faydalı olmuştu. Ancak yalnızca daha mütevazıydı..."
Kaynak: "David Bronstein - Chess Improviser" Boris Vainstein, Pergamon Press 1983 (Improvizatsiya v Shakmatnom Iskusstve, Fizkultura i Sport 1976)